12 июля 2023 — 10:18
У дзень памяці святых Пятра і Фяўроніі – свята сям’і, кахання і вернасці –недзвычайная падзея адбылася ў вялікай сям’і рода Варац.
Больш трыццаці прадстаўнікоў двух старэйшых пакаленняў з’ехаліся з розных куточкаў нашай краіны на сямейную сустрэчу, якая праходзіла на паляўніча- рыбалоўнай сядзібе шчучынскага завода “Аўтапровад”. Адразу ўсе былі зачараваныя маляўнічымі навакольнымі краявідамі: сасновы бор, рознакаляровыя лугавыя травы і кветкі, спевы птушак – усё гэта стварала і без таго святочны настрой.
У вялікай утульнай зале пачалося падарожжа ў мінулае рода. На цяперашні час вядомы самыя першыя родапачынальнікі – Андрэй Варац (1856-1915гг.) родам з в. Крывулькі Мастоўскага раёна і яго жонка Кацярына, у дзявоцтве Говарык, (1862-1912гг.) з суседняй в. Будраўцы Шчучынскага раёна. Працавалі яны на пана Незабытоўскага, уладальніка маёнтка ў в. Алешавічы Мастоўскага раёна. Там і жылі ў будынку, які нагадваў барак, і называлі яго чвараком. У іх сям’і было тры сыны – Канстанцін, Вікенцій, Георгій і тры дачкі – Пелагея, Антаніна, Анастасія.
Старэйшы сын Канстанцін жыў у Алешавічах. Памёр ён у час Другой сусветнай вайны. Канстанцін і яго адзіная дачка Зося пахаваны на вясковых могілках у Ятвеску.
У сям’і Вікенція і яго жонкі Кацярыны нарадзіліся чатыры сыны: Уладзіслаў, Ян, Вацлаў і Станіслаў. У 1947 годзе яны пераехалі ў Польшчу і там іх род працягваецца. Жонка Яна Хелена Варац першага студзеня гэтага года адзначыла сваё стагоддзе! Сын Вацлава Тадэвуш, якому хутка споўніцца 80 год, складае генеалагічнае дрэва і сваімі даследаваннямі падзяліўся з намі. У час сустрэчы даслаў па тэлефоне гарачыя словы прывітання.
Самы малодшы Георгій у 1944 годзе быў прызваны ў войска, пакінуўшы дома жонку Домну (родам з в. Княжаводцы Мастоўскага раёна) з дачкой і трыма сынамі, якім было ад двух да дзевяці год. Пры кожнай магчымасці дасылаў сваім родным пісьмы (іх тэксты змешчаны ў кнізе “Памяць. Мастоўскі раён”), у якіх пісаў, што хутка скончыцца вайна і ён вернецца дахаты ў в. Рагозніца Мастоўскага раёна. Але лёс склаўся такім чынам, што 5 мая 1945 года ён па-геройску загінуў і пахаваны ў брацкай магіле ў польскім горадзе Грыфіно, што ў 30-ці кіламетрах ад Шчэціна. Прыйшлося Домне адной і дзяцей гадаваць, і старанна працаваць цялятніцай у мясцовым калгасе (цяпер КСУП “Імя Адама Міцкевіча”). Яе працоўны подзвіг быў адзначаны высокімі ўзнагародамі. У 1966 годзе Домне Іванаўне першай ў раёне было прысвоена званне Героя Сацыялістычнай Працы. Таксама мела ордэны Леніна і Працоўнага Чырвонага Сцяга. На сустрэчы прысутнічаў яе малодшы сын Мікалай (81 г.) з жонкай Янінай і дзецьмі, а таксама дзеці сына Яўгена (83 г.), які не мог пакінуць адну дома хворую жонку. Няма ўжо ўжывых дачкі Таісы (дзяцей не было) і сына Аляксандра, але яго дзеці таксама былі на сустрэчы. Унук Аляксандра Дзмітрый Варац з’яўляецца неаднаразовым чэмпіёнам Беларусі, Еўропы і свету па тайскаму боксу. Мае ўзнагароды ад Прэзідэнта нашай краіны – Ганаровую грамату і медаль, як за асабістыя спартыўныя дасягненні, так і сваіх вучняў, але ўжо як трэнер.
Самай шматдзетнай была сям’я Пелагеі і яе мужа Платона Апановіча (родам з в. Пратасаўшчына Шчучынскага раёна), які ахоўваў панскія сажалкі ў Алешавічах, даглядаў і лавіў рыбу. Першыя іх пяць хлопчыкаў памерлі ў малалецтве, затым з’явіліся на свет Зінаіда, Вольга, Марыя, Сцяпан, Вера, Лявонцій, Алена, Іван. Кожны з іх дажыў да свайго веку, пакінуў пасля сябе дзяцей (у Зінаіды і Веры дзяцей не было). У г. Масты жыве жонка Івана Леаніла, мае 85 год, па стане здароўя не змагла быць разам з намі. Мая мама Алена апошняй з усіх васьмі братоў і сясцёр у 2013 годзе адышла ў іншы свет. Сярод прысутных на сямейным свяце былі дзеці Сцяпана, Алены і Марыі. Яе дачка Наталля прыехала на сваю малую радзіму з Жытомірскай вобласці Украіны.
Антаніна адна выгадавала сына Часлава. На жаль, яго таксама ўжо няма ўжывых. Мы рады былі вітаць яго адзіную дачку Жанну, якая жыве ў Мінску.
У Анастасіі і яе мужа Паўла Купрыянчыка нарадзіліся тры дачкі. Малодшая Яніна памерла чатыры гады таму. Старэйшыя Леакадзія (90 г.) – самая старэйшая на свяце, і Станіслава (87 г.), нягледзячы на свой сталы ўзрост, былі сярод нас, а жывуць яны ў г. Масты. Вельмі цікавыя ўспаміны Яніны і Станіславы (маёй хроснай мамы) дапамаглі мне больш падрабязна напісаць гісторыю нашага роду. Іх дзеці вызначыліся сярод усіх сваёй актыўнасцю – усе дружна прыехалі на сустрэчу.
Доўга гучалі аповеды пра нашы сем’і, пра дзяцей і ўнукаў. Самая вялікая колькасць унукаў у Віктара, сына Сцяпана і ўнука Пелагеі – 9, а ў Людмілы - дачкі Станіславы і ўнучкі Анастасіі, ужо 2 праўнукі. Так што род Варац працягвае расці. Прагучала прапанова, каб на наступнай сустрэчы прысутнічалі нашы дзеці, бо патрэбна ўмацоўваць сваяцкія сувязі і сярод нашага малодшага пакалення.
З вялікай цікавасцю разглядалі пажоўклыя, але такія дарагія сэрцу фотаздымкі з мінулага часу і цяперашнія, каляровыя. Прыцягвала ўвагу радаводнае дрэва ў выглядзе намаляванага магутнага дуба, на якім кожны стараўся знайсці сваё адгалінаванне і свой дубовы лісток. Паступова на нашым дубе будуць з’яўляцца ўсё новыя і новыя лісточкі.
Упрыгожаннем святочнай залы служылі саматканыя дываны, посцілкі, ручнікі, вышыванкі, кашулі з тканага палатна, некаторыя прылады працы. Гэтыя вырабы і шмат чаго іншага засталося ад нашых мамаў, бабуляў і дзядуляў і захоўваяцца як дарагая рэліквія ў літаратурна-краязнаўчым музеі ў в. Мількаўшчына Гродзенскага раёна.
Гучалі песні розных гадоў, праводзіліся розныя конкурсы – сумаваць не было калі. Больш вынослівыя засталіся на забавы і актыўны адпачынак з начлегам.
Самыя ганаровыя ўдзельнікі сустрэчы – старэйшыны нашага роду – былі ўзнагароджаны памятнымі медалямі, а кожны прысутны атрымаў памятную паштоўку са словамі на развітанне:
Яшчэ многія гады будзем помніць мы заўжды, як сям’ёй сустрэліся і душой сагрэліся.
Ведаць жыццё нашых бацькоў, дзядоў, прадзедаў – гэта наш абавязак. Без ведання мінулага не можа быць ні сучаснасці, ні будучыні. Мінулае – гэта карані нашага тысячагадовага дрэва. Не будзе каранёў – загіне дрэва. Не застанецца ў будучым і памяці пра нас.
Таццяна Савянкова (Жывушка) з роду Варац
Оперативные и актуальные новости в нашем Telegram-канале
Подписывайтесь по ссылке
#встреча #память #Мостовщина
Перепечатка материалов допускается с письменного разрешения «учреждение «Редакция газеты «Зара над Нёманам».
Назад