Культурнай сталіцай Беларусі ў 2020 годзе абрана Ліда

Ліда – культурны і прамысловы цэнтр Беларусі, другі па велічыні горад у Гродзенскай вобласці. Візітнай карткай горада з’яўляецца Лідскі замак, помнік абарончага дойлідства XIV стагоддзя.

 

Штогод у горадзе праводзіцца звыш за 3 000 творчых мерапрыемстваў. Сярод раённых і гарадскіх святаў, фестываляў і конкурсаў добравядомымі сталі “Калядны фэст у Лідскім замку”, фестываль сярэднявечнай культуры “Меч Лідскага замка”, рэспубліканскі фестываль-конкурс дзіцячага мастацтва “ЛьВёнок”, абласны адкрыты джазава-эстрадны фестываль-конкурс “Птица”, адкрыты рэгіянальны фестываль-конкурс дзіцячай аматарскай харэаграфічнай творчасці “Хрустальный башмачок”, пленэры і конкурсы юных мастакоў “Старадаўніх муроў адраджэнне”, “Встречаем Пасху”, адкрыты рэгіянальны фестываль-конкурс дзіцячай вакальна-эстраднай творчасці “Зорны дождж”, абрадавае свята “Каля замка на Купалу”, фестываль кнігі і друку “Зоркі Лідскіх небасхілаў”. 

 

 

Установамі культуры горада надаецца вялікая ўвага захаванню і папулярызацыі традыцыйнай культуры ў рамках праекта па адраджэнні беларускіх абрадаў і свят: “Гукі бацькаўшчыны”, праект “Кола часу” з дэманстрацыяй анімацыйных праграм (“Калядная зорка”, “Масленіца”, “Спеў вясны”, “Нашых святаў карагод”, “Жніўны вянок”, ”Піліпаўскія вечары”). У 2017 годзе стартаваў раённы культурна-асветніцкі праект “Беларусь – мая мова і песня” па папулярызацыі беларускай мовы і беларускай культуры, два гады працуе культурна-турыстычны праект “Замкавы гасцінец”. У 2018 годзе элемент нематэрыяльнай культурнай спадчыны “Традыцыйнае белаўзорыстае ткацтва Панямоння” ўключаны ў Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь.

На працягу года ў рамках акцыі ў Лідзе будуць рэалізаваны шматлікія праекты, сярод якіх музейна-асветніцкі праект “Замак Гедыміна – сведка мінуўшчыны”, маладзёжны фестываль андэграўнднага мастацтва “Нетыпічны PARADIS”, абласны фэстываль маладзёжных субкультур “Моладзевая хваля”, адкрыты фестываль-конкурс мастацкай творчасці “Арт-тэрыторыя” і іншыя значныя культурныя мерапрыемствы.

***

 

Месцам прапіскі культурнай сталіцы Беларусі ў 2020 годзе стане Гродзенская зямля. Такі статус атрымае горад Ліда – адзін са старажытных гарадоў Беларусі, заснаваны ў 1323 годзе.

 

Знаходзячыся на перакрыжаванні чыгуначных і аўтамабільных шляхоў, што напрамую звязваюць Берлін, Варшаву і Маскву, Рыгу, Вільнюс і Львоў, гэты горад сёння з'яўляецца родным больш чым для ста тысяч жыхароў і менш чым праз год усе яны змогуць сказаць, што жывуць не проста ў адным з куткоў Прынямоння, а ў культурнай сталіцы ўсёй Беларусі. 

– Безумоўна, гэтая навіна – вялікі гонар для ўсіх жыхароў Гродзеншчыны. Значнасць яе павялічваецца яшчэ і з улікам таго, што канкурэнцыя была высокай. На званне культурнай сталіцы краіны нараўне з Лідай прэтэндавалі Глыбокае, Горкі і Барысаў. Паводле ацэнкі спецыялістаў інфраструктура, сетка ўстаноў культуры і аб'екты культурнай спадчыны райцэнтра Гродзеншчыны занялі лідзіруючую пазіцыю ў свайго роду культурным спаборніцтве, – паведаміла начальнік упраўлення культуры Гродзенскага аблвыканкама Алена Клімовіч. – Культурнае жыццё гэтага рэгіёну заўсёды было вельмі яркім і насычаным: з 2013 года тут праводзіцца абласны дзіцячы джазавы фестываль-конкурс "Птушка", гэта месца пастаяннай прапіскі Рэспубліканскага фестывалю-конкурсу дзіцячага мастацтва "ЛьВёнок", рыцарскага турніру "Меч Лідскага замка", які аб'ядноўвае аматараў гістарычнай рэканструкцыі з многіх куткоў Беларусі. Пералічваць сумесныя культурныя праекты можна і далей, а ў 2020 годзе іх стане яшчэ больш. Акрамя гучнасц,і новы для Ліды статус, вядома, прыўнясе новыя фарбы ў культурную палітру. З'явяцца новыя сумесныя з рэспубліканскімі ўстановамі культуры праекты, пашырыцца супрацоўніцтва з рэспубліканскімі музеямі. Не выключаем і магчымасці правядзення фестывалю нематэрыяльнай культуры, які аб'яднае ўсю краіну. Яго аналаг не першы год існуе ў нашай вобласці – гэта рэгіянальны фестываль традыцыйнай культуры "Скарбы Гарадзеншчыны".

У райцэнтры навіну ўспрынялі з вялікай радасцю, але прызнаюцца – лічаць такое рашэнне заканамернасцю. Зусім не таму, што шчыра любяць родную Ліду, а таму што ў тым, што тычыцца культурнага жыцця тут многім ганарацца.

На тэрыторыі Ліды знаходзяцца 10 помнікаў гісторыка-культурнай спадчыны. Сярод іх Касцёл Узвіжання Святога Крыжа, Архістраціга-Міхайлаўскі кафедральны сабор (былы Іосіфаўскі касцёл піяраў) і, безумоўна, знаёмы многім нават далека за межамі Беларусі Лідскі замак XIV стагоддзя – першы каменны замак Вялікага княства Літоўскага на тэрыторыі сучаснай Беларусі, дзе адбылося вяселле караля Ягайлы і княжны Соф’і Гальшанскай. 

– Ён і сёння заўсёды ў цэнтры ўвагі мясцовых жыхароў і шматлікіх гасцей, – гаворыць намеснік старшыні райвыканкама Віктар Пранюк. – З 2005 года ў замку праводзяцца фестывалі рыцырскіх баёў, тэатралізаваныя прадстаўленні з жыцця сярэднявечнага горада, гульні і забавы, канцэртныя праграмы і народныя святы. Амаль ужо два гады ў летні перыяд працуе і культурна-турыстычны праект «Замкавы гасцінец», які збірае ля сцен замка вулічных музыкаў, аніматараў, рамеснікаў і творчыя тэатральныя і музычныя гурты.

Галоўная навукова-даследчай і культурна-асветніцкая ўстанова другога па велічыні горада ў Гродзенскай вобласці – Лідскі гісторыка-мастацкі музей. Яго фонды налічваюць звыш 45 тысяч музейных прадметаў. Да таго ж музей і замак штогод гасцінна прымаюць міжнародныя выставы з Эстоніі, Літвы, Украіны, Расіі, Індыі, Ірана, Польшы.

Звяртаючыся да мовы лічбаў, сферу культуры горада прадстаўляюць 7 дзяржаўных устаноў, дзейнічае 36 аматарскіх калектываў мастацкай творчасці з найменнямі “народны”, “узорны”, два маюць ганаровае званне “Заслужаны аматарскі калектыў Рэспублікі Беларусь”. 

У дзіцячых школе мастацтваў, музычнай і мастацкай школах займаюцца больш за 1600 навучэнцаў. А іх шматлікія перамогі ў міжнародных, рэспубліканскіх і абласных конкурсах і фестывалях сведчаць аб якаснай і згуртаванай рабоце настаўнікаў. Яскрава падкрэслівае гэта і яшчэ адна лічб - 79 вучняў школ мастацтваў у розныя гады атрымалі ганаровае званне лаурэат і стыпендыят спецыяльнага фонду Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь па падтрымцы таленавітай моладзі.

Шчодрая Лідская зямля не толькі на таленавітую моладзь і юнакоў, але і па цікавыя падзеі. Сапраўдным цэнтрам культурнага адпачынку гараджан з’яўляецца Палац культуры Ліды, які штогод наведваюць каля 300 тысяч чалавек. Славіцца Лідчына правядзеннем цікавых святаў, конкурсаў і фестываляў. Ёсць тут, напрыклад, свой фестываль нацыянальных культур «Сузор’е сяброў», праходзіць абрадавае свята “Каля замка на Купалу”, фестываль кнігі і друку “Зоркі Лідскіх небасхілаў”, байкерскі фестываль і рок-фестываль “Рок-навальніца”.

– Да таго ж штогод у верасні на адзін дзень уся Ліда становіцца сапраўднай фестывальнай пляцоўкай, святкуя чарговы дзень нараджэння, – дадае Віктар Пранюк. – З 2014 года ў дзень свята горада ў партнёрстве з адкрытым акцыянерным таварыствам “Лідскае піва” вельмі гучна у нас праходзіць фестываль хмеля, солада і вады “LIDBEER” – адзін з самых буйных, опэн-эйраў Беларусі, які прымае звыш 100 тысяч гасцей. 

Прымнажаючы сучасныя культурныя традыцыі беражліва захоўваюць тут і мінулыя. Сапраўдным цэнтрам такой працы на Лідчыне з'яўляецца раённы цэнтр культуры і народнай творчасці. Супрацоўнікі аддзела рамёстваў і традыцыйнай культуры рупліва збіраюць і захоўваюць традыцыйныя рамёствы, адраджаюць унікальныя тэхналогіі і распрацоўкай новыя. Прычым работа ў гэтым напрамку адзначана на самым высокім узроўні. За адраджэнне рэдкіх тэхналогій ткацтва і рэалізацыю праекта “Ад мінулага да сучаснага” установа культуры ўдастоена спецыяльнай прэміі Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь па падтрымцы культуры і мастацтва. А ў мінулым годзе элемент нематэрыяльнай культурнай спадчыны “Традыцыйнае белаўзорыстае ткацтва Панямоння” ўключаны ў Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь.