07 апреля 2023 — 13:18
Насычанымі, займальна-пазнавальнымі сталі канікулы для навучэнцаў 5-11 класаў ДУА “Гудзевіцкая сярэдняя школа”: мы здзейснілі паездку ў нашу сталіцу г. Мінск. Як мінімум раз у год мы абавязкова адпраўляемся туды і кожны раз імкнёмся наведаць нешта новае.
На гэты раз наша падарожжа пачалося са смачнай экскурсіі па мінскай шакаладнай фабрыцы “Камунарка”. Наведванне кандытарскай вытворчасці – займальнае падарожжа, якое нікога не пакінула абыякавым! Салодкі пах шакаладу, які адчуваецца ўжо пры набліжэнні да прадпрыемства, настроіў усіх экскурсантаў на прыемнае баўленне часу ў сценах фабрыкі – і чаканне было апраўдана.
Знаёмства з прадпрыемствам прайшло ў дэгустацыйнай зале, дзе нас пазнаёмілі з гісторыяй фабрыкі, прадэманстравалі сыравіну для вытворчасці шакаладу, расказалі пра структуру прадпрыемства і асаблівасці працы. Доўгачаканая экскурсія па цэхах пачалася з цукерачнага, дзе дзеці з захапленнем назіралі працэс вырабу шакаладных цукерак. Праходзячы па вафельным і шакаладным цэхах, мы знаёміліся з тэхналогіяй вытворчасці прысмакаў, дзівіліся працэсам вытворчасці любімых слодычаў. Прыемным дадаткам да экскурсіі стала дэгустацыя цукерак. І вядома ж падарунак з фабрыкі!
Усе хоць аднойчы мараць пабываць там, дзе вырабляюць самы любімы ласунак дзяцей і дарослых, а вось у нас гэтая мара спраўдзілася.
Далей мы адправіліся ў “Квантум” – інтэрактыўны музей займальных навук, створаны для захапляльнага вывучэння законаў навукі і з’яў навакольнага свету. Экскурсія ў музеі “Квантум” уяўляла сабой цікавую лекцыю, падчас якой у лёгкай і ілюстраванай форме нам расказалі пра важныя навуковыя законы. Музей займальных навук падзелены на тэматычныя зоны, кожная з якіх прысвечана пэўнай навуковай сферы: фізіцы, хіміі ці біялогіі. Падчас экскурсій мы маглі не толькі назіраць за экспанатамі, але і дакранацца да іх, каб вывучыць лепей. Музей размешчаны на плошчы каля 1000 м2, дзе прадстаўлена больш за 150 экспанатаў ... У цёмным куце аднаго з пакояў загадкава свеціцца маланкамі плазменны шар Тэслы. Паклаўшы на яго руку, можна адчуць створаную электрычнасцю цеплыню і не толькі… Калі вы ніколі не спрабавалі сядзець на цвіках, то ў музеі гэта можна зрабіць: пасядзець на 1300 цвіках і на васьмі пластыкавых шарыках. Узгадваючы законы фізікі і хіміі, у музеі мы правялі каля дзвюх гадзін, бо гэта неверагодна цікава. Цікава і дзецям, і дарослым. І ўсё таму, што кожны экспанат можна чапаць і адчуваць.
А вось завяршальным акордам нашай паездкі стала экскурсія да мемарыяльнага комплексу “Хатынь”, якая дазволіла даведацца больш пра Другую Сусветную вайну, аддаць даніну памяці загінуўшым.
Месца спаленай вёскі, абеліскі, званы, сама атмасфера – усё гэта пераносіць у далёкае ваеннае мінулае… Праз гэта трэба прайсці кожнаму – пабываць у гэтым месцы. Вельмі моцнае ўражанне! Жах, які ахоплівае пры думцы аб тым, што на гэтым месцы было і што стала, прымушае адкінуць любыя думкі аб вайне і спробы апраўдаць хоць нейкі гвалт. Вялікая прастора з іншай энергетыкай, адчуваеш сябе там неяк інакш, быццам пагружаешся ў той час.
Сёння, напэўна, няма чалавека, які б не ведаў і не чуў пра Хатынь. Назва невялікай беларускай вёскі стала сімвалам трагедыі народа Беларусі падчас Вялікай Айчыннай вайны. 22 сакавіка 1943 года нямецка-фашысцкія захопнікі спалілі жыўцом 149 жыхароў вёскі, 75 з якіх былі дзеці. Завошта ж ім быў вынесены смяротны прысуд?.. Раніцай таго дня за 6 кіламетраў ад вёскі партызанамі была абстраляна нямецкая аўтакалона і загінуў нямецкі афіцэр. Мясцовыя жыхары нічога не ведалі пра тое, што адбылося, аднак панеслі страшэннае пакаранне…
У цэнтры мемарыяла мы спыніліся каля бронзавай скульптуры “Няскораны чалавек” з мёртвым дзіцём на руках. Помнік узвышаецца над зямлёй на шэсць метраў. У выявы гэтага хударлявага мужчыны, адлюстраванага ў скульптуры, быў рэальны прататып – адзіны з дарослых, каму ўдалося жывым выбрацца з полымя. Дарослы сведка хатынскай трагедыі 56-гадовы вясковы каваль Іосіф Камінскі, абгарэлы і паранены, апрытомнеў позна ноччу, калі фашыстаў ужо не было ў вёсцы. Сярод трупаў аднавяскоўцаў ён знайшоў свайго параненага сына. Хлопчык быў смяротна паранены ў жывот, атрымаў моцныя апёкі. Ён памёр на руках у бацькі. Гэты трагічны момант з жыцця Іосіфа Камінскага пакладзены ў аснову стварэння адзінай скульптуры мемарыяльнага комплексу “Хатынь”. Далей побач мы ўбачылі злучаныя гранітныя пліты, якія сімвалізуюць дах хлява, у якім былі спалены жыхары вёскі. Стоячы на месцы трагедыі, у кожнага з нас ледзь хапала моцы, каб стрымаць слёзы, а па целе прабягалі дрыжыкі…
На месцы, дзе 80 гадоў таму стаялі хаты жыхароў вёскі, мы ўбачылі ўсталяваныя 26 невялікіх мемарыялаў. У цэнтры кожнага – каменная печка, на ёй – таблічка з указаннем імёнаў і ўзросту людзей, якія жылі ў доме.
Адна з версій паходжання назвы вёскі абвяшчае, што яна пайшла ад беларускага слова “хата”. Таму і мемарыял на брацкай магіле аформлены ў выглядзе вянка дома. На адным яго баку на белым мармуры нанесены словы наказу мёртвых жывым: “Людзі добрыя, памятайце: любілі мы жыццё і Радзіму нашу, і вас, дарагія. Мы згарэлі жывымі ў агні. Наша просьба да ўсіх: няхай скруха і смутак ператворацца ў мужнасць вашу і сілу, каб змаглі вы зацвердзіць навечна мір і спакой на Зямлі. Каб з гэтага часу нідзе і ніколі ў віхуры пажараў жыццё не памірала!”.
На тэрыторыі комплексу мы прайшлі па “Могілках вёсак” са 185 магілаў, кожная з якіх сімвалізуе адну са сцёртых з твару зямлі беларускіх вёсак, спаленых разам з насельніцтвам. З кожнага месца гэтага сумнага спісу ў мемарыяльным комплексе “Хатынь” у невялікіх чорных урнах сабрана зямля.
Непадалёку ад могілак вёсак узведзена Сцяна смутку. У нішы жалезабетоннага блока ўстаўлены пліты з назвамі лагераў смерці і месцаў масавай гібелі людзей. Ідзеш уздоўж сцяны, бачыш лічбы, якія на ёй напісаны, і кроў стыне ў жылах: у Маладзечне забіта 33 150 чалавек, у Баранавічах – 31 000, у Брэсце – 34 000…
Фінальны пункт нашай экскурсіі па Хатыні – плошча Памяці, у цэнтры якой гарыць Вечны агонь, дзе і мы ўшанавалі загінуўшых хвілінай маўчання.
На працягу ўсёй экскурсіі неба над Хатынню было зацягнута шэрымі густымі хмарамі і ішоў дождж. Прырода нібы правярала на сілу духу ўсіх, хто прыйшоў у гэты дзень да сімвалічнага храма. Кроплі дажджу, нібы слёзы, падалі на чырвоныя гваздзікі ва ўнісон са звонам званоў, які ў гэтым знакавым месцы пранізвае цішыню кожныя 30 секунд... Вобраз мёртвай вёскі раскрывае сутнасць фашызму. З вялікай сілай ён уздзейнічаў на кожнага ўдзельніка экскурсіі: праз трагедыю адной вёскі паказана трагедыя ўсяго беларускага народа.
Чалавек жывы, пакуль ён памятае сваю гісторыю. І гэтае месца, дзе здарылася страшная трагедыя, дапамагае людзям заставацца людзьмі, памятаць і шанаваць сваю гісторыю.
Экскурсія ў Мінск пакінула нам самыя незабыўныя ўражанні! Мы вельмі ўдзячны нашаму закрытаму акцыянернаму таварыству “Гудзевічы”, якое ўжо не першы год дорыць нам такія цудоўныя паездкі.
Святлана ШЧАРБІНА,
класны кіраўнік 9 класа
ДУА “Гудзевіцкая сярэдняя школа”
Перепечатка материалов допускается с письменного разрешения «учреждение «Редакция газеты «Зара над Нёманам».
Назад